Miesiąc z historią LGBTQ+

Barbara Trojanowska

W październiku będziemy w NE_NI symbolicznie świętować Miesiąc Historii LGBTQ+.  Symbolicznie, bo nie mamy w Polsce jeszcze dużych obchodów tego typu, którymi zajmowałyby się czołowe organizacje LGBTQ+, jak to ma miejsce w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie czy Australii. Te kraje wybrały październik na czas, w którym przypomina się o ważnej, a marginalizowanej części historii, czerpiąc z wcześniej ustanowionych Miesiąca Historii Kobiet i Miesiąca Historii Osób Czarnych. 

Ponieważ ten ostatni przypada w Wielkiej Brytanii właśnie w październiku, Miesiąc Historii LGBTQ+ obchodzi się tam w lutym, podobnie jak w Irlandii, w Niemczech i na Węgrzech. 

Czołowe organizacje w tych krajach wykorzystują wyznaczony czas na organizowanie wykładów, paneli dyskusyjnych, spotkań ze starszymi osobami queerowymi czy projekcji filmowych, w Internecie udostępniane są materiały, pozwalające samodzielnie zgłębić życiorysy historycznych postaci.  Stronę internetową Miesiąca Historii prowadzi na przykład organizacja  Equality Forum (https://lgbthistorymonth.com), która co roku każdego dnia października udostępnia bazę informacji na temat kolejnej ikony LGBTQ+, tworząc swoistą encyklopedię queerowej historii z perspektywy wyróżniających się jednostek (można już tam znaleźć 465 osób!). Również oficjalna strona Miesiąca Historii LGBTQ+ Wielkiej Brytanii (https://lgbtplushistorymonth.co.uk/) udostępnia materiały edukacyjne, dostępne dla wszystkich. Krótko mówiąc, dzięki obchodom w tych krajach, zarówno ich mieszkańcy i mieszkanki, jak i wszystkie osoby używające Internetu, dostają spory wybór możliwości dokształcania się w dziedzinie queerowej historii. Ma to szczególne znaczenie dla członków i członkiń społeczności LGBTQ+, którzy_e mogą czuć potrzebę, by poznawać po części „swoje korzenie”, dowiadywać się o wydarzeniach, które doprowadziły do wywalczenia zmian w prawie i zwalczały queerfobię w społeczeństwach danych krajów, a także dla sojuszników i sojuszniczek, którzy_e dostrzegają, że wykluczanie elementów queerowej historii z tej powszechnej kreuje jej nieprawdziwy – można by rzec, że poddany jakiejś ideologii – obraz. Taki, w którym na lekcjach historii w amerykańskich szkołach istnieje wyraźna dysproporcja między nauczaniem o wojnie w Wietnamie, a nauczaniem o historii epidemii HIV/AIDS, która w latach osiemdziesiątych zabiła więcej ludzi, niż żołnierzy w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Podobnie nielogiczne wydaje się pomijanie elementów życia prywatnego wspomnianych już ikon LGBTQ+, często kluczowego dla ich twórczości czy działalności. W świecie bez homofobii byłoby także naturalne i zasadne nauczanie o queerowej historii nie tylko w kontekście tej powszechnej, ale również choćby historii homofobii i działań, które miały ją zwalczać. 

Tymczasem właśnie w taki sposób od września 2021 historia będzie nauczana w szkockich szkołach. Tym samym Szkocja staje się pierwszym krajem na świecie, który wprowadził do programów nauczania inkluzywne wobec społeczności LGBTQ+ treści. Nauczyciele i nauczycielki zostaną w tym celu wyposażene_ni w odpowiednie narzędzia. Jednym z nich ma być strona internetowa https://lgbteducation.scot/, na której można znaleźć materiały edukacyjne, plakaty, notki prezentujące ikony LGBTQ+ czy całe scenariusze lekcji, a niektóre z nich dostępne są dla wszystkich. 

I tak na przykład dzieci ze szkoły podstawowej mogą dostać kolorowanki z wizerunkami „wzorów do naśladowania”, obok których zamieszczona jest krótka notka o danej postaci. Na przykład Sally Ride przedstawia się dzieciakom w takich słowach: „Byłam astronautką i pierwszą Amerykanką, która odbyła podróż w kosmos! Wierzyłam, że każda osoba może osiągnąć to, co chce, nieważne czy jest chłopcem, czy dziewczynką. Moją partnerką była kobieta o imieniu Tam, która pisała ze mną książki dla dzieci. Pokolorujesz mnie?”. Inne proponowane dzieciom wzory do naśladowania to Alan Turing czy Bayard Rustin, a także współczesne ikony: Lady Gaga czy Laverne Cox.

Dla młodzieży w szkole średniej przewidziana jest na przykład lekcja o płci i seksualności w Szkocji okresu nowożytnego, skonstruowana wokół Poematu 49, najprawdopodobniej napisanego w XVI wieku przez Marie Maitland, w którym poetka wyznaje miłość do innej kobiety oraz wyraża frustrację związaną z niemożliwością poślubienia jej. W lekcji przewidziana jest m. in. rozmowa na temat źródeł homofobii danego okresu, nazwane zostają jej przejawy i wpływ na żyjące wówczas queerowe osoby. 

Młodzi ludzie, którzy na lekcjach historii, angielskiego, a nawet matematyki będą stykać się z inkluzywnymi treściami, są przygotowywane do życia we współczesnym świecie, szacunku do wszystkich ludzi, akceptacji własnej tożsamości. 

W Polsce młodzież jeszcze przez wiele lat nie będą miały takiej szansy, a jeśli ktoś zechce dowiedzieć się czegoś o historii rodzimego ruchu LGBTQ+, nieheteronormatywnych królach, czy wątku miłości do mężczyzn w twórczości Jarosława Iwaszkiewicza, będzie musiał_a samodzielnie szukać takich treści. Dlatego choćby to zadanie można spróbować sobie nawzajem ułatwiać, dzieląc się edukacyjnymi materiałami, tytułami wartościowych książek i filmów, organizując wykłady i spotkania. Polski Miesiąc Historii LBGTQ+ wydaje się ku temu idealną okazją.